Haarlem wordt ook wel het kleine zusje van Amsterdam genoemd. Net als onze hoofdstad heeft Haarlem een indrukwekkende historie, die je terugziet in de eeuwenoude gebouwen, charmante hofjes en vele grachten. Daarnaast is deze Noord-Hollandse stad ook rijk aan interessante musea, hippe winkels, fantastische restaurants en als kers op de taart: het strand ligt praktisch om de hoek. Bijkomend voordeel is dat Haarlem een stuk rustiger is dan haar ‘big sister.’ Omdat de treinrit tussen Amsterdam en Haarlem slechts 15 minuten duurt, kunnen deze steden ook perfect gecombineerd worden bij een citytrip.
- Op zoek naar leuke boutique hotels in Haarlem en omgeving? Check dan mijn tips onder nummer 16 van deze blogpost!
De geschiedenis van Haarlem
Haarlem begon ooit als nederzetting langs de rivier de Spaarne. In de middeleeuwen kwam Haarlem tot bloei door de bierbrouwerij en de scheepsbouw. Na de bezetting van de Spanjaarden ging de stad echter een tijdje door een dal. De redding kwam rond 1576. Antwerpen werd in dat jaar namelijk bezet door de Spanjaarden, waarop (textiel)ondernemers en arbeiders massaal de stad verlieten. Velen van hen vestigden zich in Haarlem, waardoor de economie een enorme boost kreeg. Een ander belangrijk moment in de geschiedenis van de stad is de aanleg van de allereerste spoorlijn tussen Amsterdam en Haarlem. De eerste treinreis op het traject vertrok in 1839. Een kaartje kostte 65 cent (in het Gulden-tijdperk)!
Het treinstation in Haarlem
Wanneer je de trein uitstapt in Haarlem, kijk dan gelijk even om je heen! Want je staat – in mijn ogen – in één van de mooiste treinstations van Nederland. Het gebouw, dat in Art-Nouveau stijl werd opgetrokken, is een beschermd monument. Het oorspronkelijke treinstation werd geopend 1839, toen de eerste treinrit van Nederland op dit traject van start ging.
Het huidige stationsgebouw dateert van begin 20ste eeuw. Nog altijd zijn er veel authentieke details te zien, zoals diverse prachtige tegeltableaus en het plafond met de houten balken in de vertrekhal. Loop zeker even naar perron 3A om het fraaie houten Seinhuis boven perron te bekijken.
Meer treinreis info vind je onderaan nummer 17 in deze blogpost.
De Grote Markt in Haarlem
Het Centrale punt in Haarlem is de Grote Markt. Al sinds het ontstaan van Haarlem in 1245 bestaat dit plein. Destijds was de Grote Markt twee keer zo groot en heette ’t Sant. Het laatste vanwege het feit dat het hele plein uit zand bestond! Tegenwoordig wordt er nog steeds handel gedreven: op maandag en zaterdag is er namelijk een geweldig markt te vinden. Langs het plein staan diverse belangrijke gebouwen, zoals De Grote Kerk (St. Bavo), het stadhuis en de Vleeshal. Verder vinden er gedurende het hele jaar diverse evenementen plaats, zoals bijvoorbeeld het Jazz festival en de kerstmarkt.
De Grote Kerk in Haarlem/Sint Bavo Kerk
Om de Sint Bavo kerk kun je niet heen. Het imposante gebouw ligt aan de Grote Markt en domineert – met zijn 80 meter hoogte – het straatbeeld in de binnenstad. De eerste twee eeuwen in zijn bestaan was de kerk katholiek. Als gevolg van de Reformatie veranderde dat in 1578 in protestants en werd liever de naam Grote Kerk gevoerd. Alhoewel er sinds de 12e eeuw diverse kerkgebouwen (zowel hout als steen) op deze plek stonden, is de bouw van de kerk in de huidige vorm rond 1445 gestart.
Onder andere de bekende Haarlemse kunstschilder Frans Hals heeft hier zijn laatste rustplaats. En wist je dat de oorsprong van de uitspraak ‘de kogel is door de kerk’ vermoedelijk in de St Bavo Kerk ligt? Tijdens het Beleg van Haarlem vuurden de Spanjaarden namelijk een kogel af op de predikant, die echter niet werd geraakt. Het kogelgat is nu nog steeds zichtbaar in de muur.
De Grote Kerk is elke dag, behalve zondag, te bezoeken tussen 10 en 17 uur voor € 3. Voor €7 kun je ook een rondleiding krijgen.
- Adres: Grote Markt 22
Stadhuis in Haarlem
Het stadhuis aan de Grote Markt oogt elegant, maar wat daarnaast ook opvalt is dat het een beetje een ratjetoe aan bouwstijlen is. De tijdlijn van het stadhuis gaat ver terug, wel tot 1370. Aan het oorspronkelijke gebouw werden door de eeuwen heen allerlei toevoegingen gedaan. Zo werd in de 16e eeuw het nabijgelegen klooster toegevoegd en in 1913 de toren.
Voor de 13e eeuw pronkte op deze plek een jachtslot, maar die brandde in 1351 tot de grond af. Het stadhuis is nu nog altijd in gebruik voor bruiloften en evenementen. In de kelders van het pand kun je (op donderdag t/m zaterdag) de voorstelling Anno Haarlem bezoeken, waar je meer over de geschiedenis van Haarlem te weten komt.
⬇️ Klik hieronder om Haarlem per fiets te ontdekken⬇️
Vleeshal
Het stijlvolle historische gebouw aan de Grote Markt doet niet vermoeden dat het oorspronkelijk werd gebruikt als vleeshal. Toen aan het einde van de 16e eeuw de vorige vleeshal te klein werd voor het snel groeiende Haarlem, werd besloten tot de bouw van een nieuwe vleeshal. Het stadsbestuur koos het mooiste en duurste ontwerp uit van stadsarchitect Lieven de Key. In 1604 namen de slagers hun intrek in het gebouw met de prachtige trapgevel. Tot de 19e eeuw bleef het zijn functie als vleeshal vervullen. Daarna werd het voor diverse andere doeleinden gebruikt, waaronder een stadsbibliotheek. Sinds 1951 is de Vleeshal in gebruik als museum. Samen met het Vishuisje en de Verweyhal vormt het gebouw HAL: een lokatie van het Frans Hals Museum.
- Adres: Lepelstraat 4
Kerstmarkt in Haarlem
In 2022 werd alweer de 29ste editie van de kerstmarkt in Haarlem gehouden. Medio december staan er 3 dagen lang (vrijdag-zondag) ongeveer 350 kerstkraampjes op 10 verschillende locaties door het centrum van Haarlem. Op de Grote Markt kom je gelijk helemaal in de sfeer door de kerstliedjes die door een koor ten gehore worden gebracht. Ondertussen kun je genieten van allerlei culinaire heerlijkheden die op de Grote Markt verkocht worden. Met name in het weekend worden er veel kerstactiviteiten georganiseerd.
Houd er wel rekening mee dat de kerstmarkt hordes bezoekers aantrekt, dus kom absoluut met de trein! Ga voor actuele data en tijden naar de website van Visit Haarlem.
Musea in Haarlem
Teylers Museum
Het allereerste museum van Nederland is te vinden in Haarlem: het Teylers Museum. Pieter Teyler van der Hulst, een rijke zijdefabrikant en bankier uit Haarlem, had grote belangstelling voor kunst en wetenschap. Tijdens zijn leven verzamelde hij een uitgebreide collectie van objecten die met kunst en wetenschap te maken hadden. Hij liet zijn vermogen na aan een nog op te richten stichting. De Teylers stichting kreeg als taak mee om het nagelaten vermogen te besteden aan de verspreiding van kennis over kunst en wetenschap onder het publiek.
Achter Teylers’ woning werd daarom in opdracht van de stichting de bekende Ovale Zaal gebouwd, die in 1784 voor het publiek werd opengesteld. Sindsdien zijn er nog vele prachtige zalen bijgebouwd en beschikt het museum over een fantastische collectie, die voor zowel jong als oud zeker de moeite van een bezoek waard is. Inmiddels is ook de imposante woning van Pieter Teyler te bezichtigen. Dit is inbegrepen bij een entreekaartje voor het Teylers Museum.
- Adres: Spaarne 16 (oorspronkelijke lokatie). lokatie HAL: Lepelstraat 4
Corrie Ten Boom Museum
Op een hoekje midden in één van de belangrijkste winkelstraten, de Barteljorisstraat, staat het Corrie Ten Boom Museum. Het museum is gevestigd in het voormalige woonhuis van Corrie Ten Boom. Deze verzetsheldin heeft samen met haar familie naar alle waarschijnlijkheid 800 Joodse mensen geholpen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit deden ze door Joden die moesten onderduiken tijdelijk onderdak te bieden en vervolgens een nieuwe schuilplaats voor ze te zoeken ergens in Nederland.
Het museum is uitsluitend te bezoeken met een rondleiding. Zes keer per dag worden er gratis rondleidingen gegeven, waarvan 3 in het Nederlands en 3 in het Engels. Gezien de populariteit van dit museum (vooral bij buitenlandse toeristen) is het nodig om ruim van te voren te boeken. Ik raad aan om minimaal een week ervoor via de website te reserveren.
Onze groep wordt ontvangen door de gids Bernice. Na een voorstelrondje gaat Bernice bevlogen van start. Je merkt dat dit voor haar niet even een bijbaantje is, maar een roeping om het verhaal van Corrie door te geven. De boodschap die centraal staat is vergiffenis en het verhaal wordt verteld vanuit het geloof. Maar ook als je niet gelovig bent is dit een zeer indrukwekkend verhaal over mensen die hun leven op het spel zetten om dat van anderen te kunnen redden.
In tegenstelling tot het Anne Frank huis zijn hier de meeste kamers nog (authentiek) gemeubileerd en geeft het dus een hele goede indruk van de gebeurtenissen die zich hier hebben afgespeeld. De laatste jaren van haar leven sleet Corrie ten Boom in de Verenigde Staten, waar zij – gek genoeg – meer bekendheid geniet dan in ons eigen land.
Naast een boek over haar levensverhaal is er ook een film over gemaakt onder de naam De Schuilplaats.
- Adres: Barteljorisstraat 19
Frans Hals Museum
Dat oud en nieuw prima samen kunnen gaan wordt duidelijk bij een bezoek aan het Frans Hals Museum. Op de originele locatie van het museum worden de werken van de oude meesters tentoongesteld, waaronder natuurlijk een groot deel van de werken van de hoofdrolspeler, Frans Hals, zelf. Op de andere locatie, HAL (bij de Grote Markt), kun je juist genieten van moderne kunststukken. Een entreekaartje geeft toegang tot beide locaties. Naast de vaste collecties zijn er ook interessante wisselende tentoonstellingen.
Rondvaart Haarlem
Haarlem leent zich perfect voor een verkenningstocht over het water. Er zijn diverse rondvaarten te boeken waarbij je varend door de grachten het historische centrum van Haarlem ontdekt. Er bestaat ook een uitgebreidere rondvaart waar je naast een vaartocht door de binnenstad ook nog de rivier De Spaarne opgaat en onder meer langs molen De Adriaan komt.
De Hofjes van Haarlem
Ooit telde Haarlem maar liefst 40 hofjes. Tegenwoordig zijn daar nog 20 van over, maar daarmee is het, na Amsterdam, nog steeds de stad met de meeste hofjes. Mooie binnentuinen met lieflijke huisjes. De kerkelijke hofjes ontstonden al in de 12e eeuw en waren bedoeld om de begijnen van de kerk van onderdak te voorzien. Rond de 17e eeuw kwamen daar de Stichtelijke hofjes bij voor de armen van de stad. Deze laatste soort hofjes werden gefinancierd door rijke Haarlemse families. Deels uit goedheid, maar ook om de familienaam te vereeuwigen. Pas in de 19e eeuw werden de hofjes opgericht voor mensen die werkzaam waren binnen het Gilde, de zogenaamde Gildenhofjes. Er zijn diverse gratis wandelingen die je langs de prachtige hofjes voeren. Check hier bijvoorbeeld de Haarlemse Hofjes wandeling van 5,8 km.
De Amsterdamse Poort in Haarlem
Aan het einde van de Spaarnwouderstraat staat een indrukwekkende stadspoort. Oorspronkelijk had Haarlem 14 stadspoorten, maar de Amsterdamse Poort uit 1486 is de enige die is overgebleven. De stadspoorten waren onderdeel van de verdedigingswerken van Haarlem. Kenau Simondochter Hasselaar, een bekende heldin tijdens de Tachtigjarige oorlog, zou op deze Stadspoort hebben gestaan om een Spaanse aanval af te slaan.
- Adres: einde van de Spaarnwouderstraat
Molen de Adriaan
Langs de oever van de rivier De Spaarne staat de 250 jaar oude stellingmolen De Adriaan. De molen is uitsluitend te bezoeken onder begeleiding van een gids. In 45 minuten leer je alles over dit eeuwenoude technische hoogstandje van duurzame energie. Ook leuk om de molenaar aan het werk te zien! Bonus is het geweldige uitzicht op de binnenstad vanuit de molen.
- Adres: Papentorenvest 1A
Combineer Haarlem met Bloemendaal of Zandvoort aan Zee
Met twee hippe badplaatsen om de hoek kun je de kans niet aan je voorbij laten gaan om je citytrip te combineren met een bezoek of overnachting in Bloemendaal of Zandvoort. Beide strandplaatsen liggen op zo’n 10 km afstand van het centrum van Haarlem. Bloemendaal wordt ook wel het Ibiza van Nederland genoemd vanwege de trendy beach party’s die hier in de zomer gehouden worden. Beiden plaatsen hebben een groot aantal fijne strandtenten waar je onder het genot van een kop koffie of een wijntje heerlijk kunt genieten van het uitzicht op zee.
Restaurant tips voor Haarlem
Op zoek naar een leuk restaurant in Haarlem? Dat gaat zeker lukken, want de stad barst van de gezellige restaurants. Vooral het gebied rond de Grote markt (en zijstraatjes) is afgeladen met leuke eettentjes. Dit zijn mijn restaurants tips voor Haarlem:
De Oerkap
In 6 minuten loop je vanaf het treinstation naar dit te gekke stadsstrand aan de rivier De Spaarne. Tot nu toe is deze hotspot altijd alleen geopend van half maart tot half september. Maar er is goed nieuws: de Oerkap, gevestigd in een oude drijfriemenfabriek, gaat uitgebreid worden. Straks hoeven we ze dus niet meer in de winter te missen! Heel benieuwd hoe de plek er in 2025 – als het volgens planning klaar zou moeten zijn – uit komt te zien! In ieder geval kun je er vanaf de lente weer met je voetjes in het zand genieten van hun bekende pizza’s! De sfeer is mega relaxed, dus als je eenmaal in de strandstoel zit wil je niet meer weg!
- Adres: Harmenjansweg 95
De Jopenkerk
Bier drinken in de kerk? Ja zeker! Dat kan in de Jopenkerk in Haarlem. Deze voormalige kerk is namelijk omgebouwd (2010) tot bierbrouwerij. In de imposante koperen brouwketels, die een prominente plek hebben achter de moderne bar, wordt Jopenbier gebrouwen. Op de begane grond bevindt zich het Grand Café, waar je naast een biertje ook een prima kop koffie kunt drinken. Uitgebreid tafelen kan in het restaurant op de 1e verdieping. Bij de renovatie zijn de authentieke details van de kerk, zoals de glas-in lood-ramen en het gewelfde plafond, bewaard gebleven. Zomers kun je van je biertje op het fijne terras voor de deur genieten.
- Adres: Gedempte Voldersgracht 2
Volkslust
Sinds 1880 is Volkslust al een begrip in Antwerpen. Gelukkig zijn ze nu ook op diverse plekken in Nederland vertegenwoordigd, waaronder dus eentje in het centrum van Haarlem. Binnen kun je in een huiselijke sfeer genieten van ontbijt, lunch of diner. Daarnaast kun je bij mooi weer ook plaatsnemen op het waterterras aan de gracht.
Zomertip: Volkslust vaart in het zomerseizoen met een historische salonboot door de Haarlemse grachten. Onder het genot van een heerlijke lunch of brunch is het 1,5 uur geweldig vertoeven op het water. Voor dit leuke uitje moet je wel van te voren even reserveren.
- Adres: Kruisweg 67
CrêpeAffaire
Na het enorme succes in Engeland is er nu ook een CrêpeAffaire in Nederland geopend, namelijk in de Kruisstraat in Haarlem. Bij binnenkomst is meteen duidelijk dat het hier ook al tot de hotspots behoort. We kunnen gelukkig plaatsnemen aan het allerlaatste beschikbare tafeltje. Op de kaart een ruime keuze aan – hoe kan het ook anders – crêpes. Naast de zoete varianten is er ook een heel scala aan hartige crêpes, en zoete & hartige wafels. Na een hap van mijn crêpe met Old Amsterdam en mosterdsaus weet ik zeker dat dit niet mijn laatste bezoek was! Goddelijk.
- Adres: Kruisstraat 22
Leukste winkelstraten in Haarlem
Haarlem behoort tot één van mijn favoriete Nederlandse winkelsteden. Er is een perfecte mix tussen de grote bekende winkels en de lokale ondernemers. En kennelijk ben ik niet de enige die dat vindt, want al meerdere malen werd Haarlem uitgeroepen tot beste winkelstad van het land.
Waar moet je zijn om lekker te kunnen shoppen?
- Hoofdwinkelstraten: de Grote Houtstraat, de Barteljorisstraat en de Zijlstraat. Komen deze namen je bekend voor? Dat kan kloppen, want dit zijn de Haarlemse straten van het bordspel Monopoly.
- De Gouden straatjes: bij deze zijstraatjes van de Grote markt moet je zijn voor bijzondere boetiekjes, designkleding, vintage kleding en te gekke conceptstores. De 7 straten die tot de Gouden Straatjes behoren zijn: Warmoesstraat, Zijlstraat, Koningstraat, Anegang, Gierstraat, Kleine Houtstraat, Schagschelstraat.
Hier een paar van mijn favoriete adresjes:
De Wereld van Jansje
Haarlem heeft er sinds vorig jaar een hele leuke conceptstore bij: De Wereld van Jansje. Hier slaag je voor elke leeftijd voor een verrassend cadeau! Duurzaamheid en eerlijke handel is het motto van deze winkel. Ga zeker ook even een kijkje nemen in de kelder, waar ze een geweldig assortiment aan metalen tonnen hebben. Achterin de zaak kun je even heerlijk neerploffen in de gezellige lunchroom of bij mooi weer in de binnentuin. Er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van biologische producten. Extra bijzonder is dat er mensen bij een beperking in de winkel werken. Allemaal even vriendelijk en behulpzaam!
- Adres: Grote Houtstraat 45
Aap en Poes
Deze toffe giftshop moet je beslist even binnenlopen. Want naast mooie sieraden en woonaccessoires verkopen ze er super schattige zachte Alpaca knuffels! Gemaakt van echte alpacawol, maar diervriendelijk vervaardigd en fairtrade verhandeld met lokale boeren in Peru.
- Grote Houtstraat 142b
Drogist Van der Pigge
In een monumentaal pand aan de Gierstraat is sinds 1849 Drogist Van der Pigge te vinden. In de jaren 30 van de vorige eeuw wilde warenhuisgigant Vroom & Dreesman uitbreiden. Van der Pigge werd daarom vriendelijk doch dringend verzocht te verkassen, maar de drogist hield zijn poot stijf en weigerde het pand te verkopen. Daarop besloot V&D maar om de winkel van Van der Pigge heen te bouwen. Inmiddels heeft het warenhuis het niet overleefd, maar bestaat de drogist nog steeds. Het leuke is dat er sinds de opening niets aan het interieur is gewijzigd, dus binnen waan je je even terug in de grootmoeders tijd. Van der Pigge verkoopt natuurgeneesmiddelen, waarbij de waren staan uitgestald in authentieke stopflessen en werken ze nog met ouderwetste puntzakjes.
Bijzondere hotels in Haarlem en omgeving
In Haarlem hebben ze veel charmante kleinschalige hotels. Hieronder geef ik er een paar als tip voor een heerlijk weekendje weg. Maar heb je ook wel eens aan de badplaatsen Zandvoort of Bloemendaal gedacht? Met slechts 10 minuten reis je met de trein van Haarlem naar Zandvoort of Bloemendaal. Hoe fijn is het om stad en strand tijdens een stedentrip te kunnen combineren!
- Boutique Hotel Staats: dit bijzondere hotel in Haarlem is gevestigd in een oud schoolgebouw. Het is prachtig ingericht met oog voor detail. De sfeer voelt knus en intiem aan. Op slechts 2 minuten loopafstand van het treinstation word je hier compleet in de watten gelegd.
- Boutique Hotel MAF: ooit was er in dit monumentale pand in Haarlem een klooster gevestigd. Vandaag de dag vind je er een fantastisch boutique hotel. Vanuit het hotel loop je zo de winkelstraat in. Laat ook je smaakpapillen verwennen in de Lounge, het stijlvol ingerichte restaurant van het hotel dat dagelijks tot 20 uur geopend is.
- Hôtel Frenchie: bij dit kleine hotel, in hartje centrum van Haarlem, staat gastvrijheid hoog in het vaandel. Zowel in het hotel als in het restaurant doet men er alles aan om het de gasten naar de zin te maken. Er zijn 5 luxueuze hotelkamers die prachtig zijn ingericht en van alle gemakken zijn voorzien.
- Boutique Hotel Margretha: het in een monumentaal pand gevestigde boutique hotel in Zandvoort beschikt over 6 luxe suites. Naar het strand loop je in slechts 5 minuten en treinstation Zandvoort is binnen 2 wandelminuten te bereiken. In 2021 is het pand volledig gerenoveerd en duurzaamheid is daarmee naar het hoogste niveau getild. Een aantal kamers beschikken over een balkon en er is zelfs een suite met een terras.
- Boutique Hotel LE BAR: midden in het centrum van Zandvoort ligt dit geweldige kleinschalige aparthotel. Elke kamer is voorzien van een kitchenette zodat je ook de mogelijkheid hebt om zelf je eten te bereiden. Vanuit het hotel loop je zo de winkelstraat in en in 5 minuten loop je naar het strand.
- Bloemendaal Hotel Collection: Na een dag op het strand of in de stad is het heerlijk ’thuiskomen’ in dit fijne boutique hotel in Bloemendaal. De inrichting is prachtig en straalt door het kleurgebruik sereniteit uit. Sommige kamers hebben een vrijstaand bad. In 10 minuten sta je op het station.
Hoe kom je met de trein in Haarlem?
De stad Haarlem kent twee stations. Het station in het centrum heet gewoon ‘station Haarlem‘ en de ander is station Haarlem Spaarnwoude. Hoewel door veel mensen het station in het centrum ‘Haarlem Centraal’ wordt genoemd, mag het officieel niet die naam dragen. Daarvoor moet je namelijk minimaal drie treinstations in de stad hebben. Vanaf station Haarlem loop je in nog geen 10 minuten via de Kruisstraat naar de Grote Markt in hartje centrum.
Deze blogpost bevat affiliate-links. Dat betekent dat ik een kleine commissie ontvang wanneer jij een aankoop doet via een van deze links. Dit brengt voor jou GEEN extra kosten met zich mee, maar daarmee steun je mij met het onderhouden van deze website!
